Luật Nhà ở 2023 quy định chủ sở hữu nhà ở có quyền “sử dụng nhà ở vào mục đích để ở và mục đích khác mà pháp luật không cấm”. Tuy nhiên, thời gian qua, những người cung cấp dịch vụ cho thuê căn hộ ngắn hạn theo mô hình Airbnb nhận được các văn bản của quản lý tòa chung cư Saigon Royal thông báo không được phép kinh doanh lưu trú ngắn hạn, việc kinh doanh lưu trú ngắn hạn tại chung cư là vi phạm pháp luật.
Chung cư Saigon Royal để bảng thông báo đối với du khách với nội dung việc kinh doanh lưu trú ngắn hạn tại chung cư là vi phạm pháp luật.
Theo văn bản, phía quản lý tòa nhà cho hay các căn hộ chỉ dùng để ở, không được phép kinh doanh lưu trú ngắn hạn, việc kinh doanh lưu trú ngắn hạn tại chung cư là vi phạm pháp luật. Với những người thuê căn hộ, phía quản lý cho rằng khách đã thuê căn hộ của người kinh doanh phạm pháp, nên sẽ ghi nhận thông tin lưu trú của khách thuê để báo cáo với chính quyền.
Bên cạnh đó, phía quản lý tòa nhà còn cảnh báo người thuê có thể bị chính quyền kiểm tra mà không báo trước bởi hành vi vi phạm pháp luật của người cho thuê (kinh doanh và tổ chức cư trú trái phép), khách thuê có thể liên đới. Phía tòa nhà cũng yêu cầu người thuê không được dùng các tiện ích dành riêng cho cư dân.
Một chủ nhà tại Saigon Royal cho hay việc thông tin cho người thuê đảm bảo những quy định chung để đảm bảo cuộc sống của cư dân tại chung cư là hợp lý. Tuy nhiên, trong các văn bản có nội dung cho rằng dịch vụ kinh doanh lưu trú ngắn hạn là vi phạm pháp luật và đề nghị người thuê báo cáo lên kênh đặt phòng sẽ ảnh hưởng đến dịch vụ này.
Theo đơn vị quản lý tòa nhà, việc chủ sở hữu nhà chung cư cho khách du lịch thuê nhà, phòng ngắn hạn như một cơ sở lưu trú du lịch là vi phạm quy định theo Luật Nhà ở. Bên cạnh đó, vấn đề khai thác căn hộ để kinh doanh cho thuê lưu trú ngắn hạn đang tạo ra sự chia rẽ giữa nhóm chủ sở hữu cho thuê căn hộ ngắn hạn và nhóm chủ sở hữu sinh sống tại tòa nhà.
Để giải quyết tình trạng này triệt để, phía quản lý tòa nhà cho rằng cơ quan chức năng nên có những biện pháp tổng thể như đưa ra hướng dẫn cụ thể trong quản lý nhà chung cư về hoạt động kinh doanh lưu trú ngắn hạn như nhiều nước trên thế giới đã làm.
Liên quan đến vấn đề này, Bộ Xây dựng đã có văn bản phản hồi kiến nghị của người dân tại TP.HCM. Cụ thể, Bộ Xây dựng cho rằng Luật Nhà ở 2023 quy định chủ sở hữu nhà ở có quyền “sử dụng nhà ở vào mục đích để ở và mục đích khác mà pháp luật không cấm”. Theo Bộ Xây dựng, quy định các hành vi bị nghiêm cấm trong quản lý, sử dụng nhà chung cư của luật này không có quy định cấm chủ sở hữu cho thuê căn hộ chung cư để ở.
Ngoài ra, Bộ Xây dựng hướng dẫn trường hợp cho thuê nhà ở (bao gồm cả hình thức cho thuê thông qua Airbnb) thì nhà ở được cho thuê phải đáp ứng các điều kiện quy định tại điều 160 Luật Nhà ở năm 2023. Các bên tham gia giao dịch về nhà ở phải đáp ứng điều kiện theo quy định tại điều 161 Luật Nhà ở năm 2023, các bên lập hợp đồng thuê nhà ở theo quy định tại điều 162 và điều 163 của Luật Nhà ở năm 2023. Ngoài ra, trường hợp sử dụng nhà ở để kinh doanh dịch vụ lưu trú du lịch thì còn phải thực hiện theo quy định của pháp luật về du lịch.
Theo đó, trả lời báo chí về vấn đề này, ông Nguyễn Mạnh Khởi, Cục phó Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng, cho rằng theo Luật Nhà ở, việc thuê nhà chung cư để ở phải có hợp đồng ký kết giữa chủ sở hữu căn hộ chung cư và người có nhu cầu thuê nhà, có thể không cần công chứng. Đối với khách thuê nhà thông qua dịch vụ đặt chỗ Airbnb, người cho thuê và khách thuê vẫn phải ký hợp đồng thuê nhà. Ban quản trị chung cư sẽ căn cứ vào hợp đồng thuê nhà để yêu cầu khách thuê phải tuân thủ đúng quy chế nhằm bảo đảm giữ gìn an ninh trật tự của tòa nhà.
Cho thuê qua nền tảng nào thì chủ nhà và người thuê cũng phải ký hợp đồng thuê nhà. Nếu ký kết hợp đồng điện tử thì phải ký bằng chữ ký điện tử theo Luật Giao dịch điện tử.
Việc yêu cầu chủ sở hữu và người thuê căn hộ chung cư phải ký hợp đồng thuê nhà nhằm xác định trách nhiệm của chủ nhà, tránh trường hợp thuê căn hộ chung cư sử dụng vào các mục đích khác, gây ồn ảnh hưởng đến người xung quanh. Hợp đồng thuê nhà cũng ràng buộc trách nhiệm của người thuê chỉ được sử dụng vào mục đích để ở, không gây mất an ninh trật tự, tuân thủ quy chế quản trị các tòa nhà. Nếu người thuê sử dụng sai mục đích sẽ bị xử lý trách nhiệm.
Thời gian thuê nhà chung cư bao lâu tùy theo thỏa thuận trong hợp đồng thuê nhà được ký kết giữa bên cho thuê và bên đi thuê nhà. Đây cũng là cơ sở để chủ sở hữu các căn hộ chung cư thực hiện nghĩa vụ thuế theo quy định.
Đối với các dịch vụ kinh doanh đi kèm trong tòa nhà của chủ đầu tư thì người thuê nhà được sử dụng và trả tiền phí dịch vụ cho chủ đầu tư tòa nhà. Phần sử dụng chung tại các tòa chung cư thông thường chỉ là hành lang, vườn hoa, công viên xung quanh, nhà sinh hoạt cộng đồng.
Nguyễn Nam
